SOS herfstkwaaltjes: Eerste Hulp bij Natte Hoest (Slijmhoest)

Het seizoen van de ‘vallingen’ is ingeluid— en daarmee bedoelen we niet het vallen van de herfstbladeren. Tijdens de wintermaanden niezen, snotteren en hoesten we erop los. Tijd om hier wat dieper op in te gaan, dus! In onze vorige blog gingen we uitgebreid in op de oorzaak, symptomen en behandeling van droge hoest. Vandaag doen we hetzelfde voor natte hoest. Het is namelijk belangrijk om het verschil te kennen tussen de twee omdat in sommige gevallen het type hoest de oorzaak kan aangeven. Dit komt omdat sommige onderliggende aandoeningen vooral natte hoest veroorzaken, terwijl andere aandoeningen vooral droge hoest veroorzaken.

Natte hoest, productieve hoest of slijmhoest: what’s in a name?

Een natte hoest of slijmhoest is, zoals de naam reeds doet vermoeden, een hoest waarbij vocht of slijm mee komt. Zo’n hoest wordt ook weleens een ‘productieve hoest’ genoemd— niet omdat je met zo’n hoest ein-de-lijk door je berg strijk heen raakt maar wel omdat er heel wat slijm wordt geproduceerd. Dat is bij een droge of niet-productieve hoest niet het geval.

Hoesten is een natuurlijke reflex wanneer er sprake is van irritatie in de keel of longen. Het is de manier van het lichaam om irriterende stoffen, zoals vocht en slijm, te bestrijden en elimineren. Een natte hoest ontstaat dus wanneer vocht in de luchtwegen de hoestreflex op gang brengt. 

Waarom produceren we slijm?

Zuurstof komt via de longen in onze bloedbaan terecht. De lucht die we inademen gaat eerst door grote en middelgrote buisjes die we de bronchiën en bronchiolen noemen. Deze buisjes zijn bekleed met slijmvliezen die een beschermende slijmlaag produceren. Ongewenste deeltjes zoals stof, bacteriën en virussen die de luchtwegen binnendringen, worden op die manier tegengehouden.

Wanneer verkoudheids- of griepvirussen de luchtwegen binnendringen, wordt er meer slijm geproduceerd om de indringers weg te spoelen. Dit toegenomen slijm kan zich echter ophopen in de luchtwegen, waardoor een hoestreflex ontstaat om het extra slijm af te voeren.

Natte hoest vs. droge hoest

Verschillende ziektes en infecties beïnvloeden de longen op verschillende manieren. Een natte hoest geeft aan dat er vocht in de luchtwegen zit. Bij een droge hoest daarentegen zit er weinig tot geen vocht in de luchtwegen. 

Sommige aandoeningen kunnen zowel een natte als een droge hoest veroorzaken. Andere aandoeningen kunnen vooral het ene of vooral het andere veroorzaken, maar beide kunnen aanwezig zijn.

Oorzaken van natte hoest

Een infectie van de luchtwegen

Natte hoest is meestal het gevolg van een infectie van de luchtwegen. Verschillende soorten infecties van de luchtwegen kunnen leiden tot een toename van slijm, waaronder:

• verkoudheid

• acute bronchitis

• longontsteking

Andere mogelijke symptomen van een infectie van de luchtwegen zijn:

• een zere keel

• koorts of rillingen

• vermoeidheid

Bronchiëctasieën

De bronchiën, de vertakkingen in onze luchtpijp, transporteren lucht in en uit de longen. 

Bronchiëctasie is een abnormale beschadiging en verwijding van de bronchiën als gevolg van herhaaldelijk optredende ontstekingen of infecties. Dit resulteert in overmatige slijmproductie, wat een natte hoest kan veroorzaken. Die overmatige slijmproductie leidt dan weer vaak tot een ophoping in de bronchiën, wat ook het risico op een longinfectie verhoogt.

Enkele andere mogelijke symptomen of gevolgen van bronchiëctasie zijn:

• piepende ademhaling

• ademnood

• vermoeidheid

• ophoesten van bloed of met bloed bevlekt slijm

• pijn op de borst

• gewrichtspijn

• chronische obstructieve longziekte (COPD) 

Andere medische aandoeningen

Longaandoeningen

Aandoeningen die de longen aantasten, zoals bijvoorbeeld de besmettelijke longaandoening tuberculose, alsook de longziektes zoals COPD, cystische fibrose en astma, kunnen aanleiding geven tot een natte hoest.

COPD is een overkoepelende term voor een groep chronische en progressieve longaandoeningen. Enkele van deze aandoeningen zijn:

• emfyseem

• chronische bronchitis

• refractaire astma

Sommige vormen van COPD veroorzaken schade aan de kleine luchtzakjes in de longen, terwijl andere de bronchiën, de bronchiolen, of beide aantasten.

Enkele symptomen van COPD zijn:

• een natte hoest

• piepende ademhaling

• kortademigheid

• benauwdheid op de borst

• congestief hartfalen

Hartaandoeningen

Het is misschien minder voor de hand liggend, maar ook hartaandoeningen kunnen aan de bron liggen van een natte hoest of slijmhoest.

Congestief hartfalen (CHF) treedt op wanneer het hart moeite heeft om het bloed door het lichaam te pompen. Wanneer dit niet goed gebeurt aan de linkerkant van het hart, lekt er vocht in de longen. Het resultaat is een natte hoest, gekraak en een piepende ademhaling.

Volgens de betrouwbare bron van de American Heart Association (AHA) kan hartinsufficiëntie rozig gekleurd slijm produceren. Enkele andere symptomen kunnen zijn:

• kortademigheid

• vermoeidheid

• zwelling van de benen of voeten

Roken

Hoewel roken meer gelinkt is aan een droge hoest, is het mogelijk om op lange termijn een ‘rokershoest’ te ontwikkelen. 

Roken verstopt de luchtwegen met chemicaliën, irriteert de bekleding van de longen en voorkomt dat de longblaasjes vrij kunnen bewegen. Wanneer die longblaasjes verstopt raken, verliezen ze hun capaciteit om makkelijk overtollig slijm of vuil uit de longen af te voeren. Een rokershoest is dan een reflex van je lichaam om de longen schoon te maken. Dit kan zich vaak ontwikkelen tot meer chronische aandoeningen zoals COPD.

Veroorzaakt COVID-19 een natte of droge hoest?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn de meest voorkomende symptomen van COVID-19 een droge hoest, koorts en vermoeidheid. Bij sommige mensen kan bij het hoesten echter sputum ontstaan. Sputum is slijm dat uit de diepe luchtwegen wordt opgehoest. Hierin zit speeksel en stoffen afkomstig van ontstekingsprocessen, zoals etter en bloed.

De symptomen van COVID-19 zijn meestal mild en beginnen geleidelijk. Ernstige COVID-19 kan leiden tot longontsteking, wat op zijn beurt weer kan leiden tot slijmhoest.

Symptomen van een natte hoest of slijmhoest

In het gros van de gevallen ligt een infectie met een verkoudheids- of griepvirus aan de bron van de natte hoest. Wanneer dit het geval is, ervaar je vanzelfsprekend verkoudheids- of griepsymptomen zoals een verstopte neus en koorts. 

Andere vaak voorkomende symptomen zijn: 

• Slijm dat naar omhoog komt;

• Een ratelend geluid bij het inademen als gevolg van losgekomen slijm;

• Een zere keel: het slijm dat bij hoesten wordt geproduceerd, kan de slijmlaag in de keel irriteren;

• Sneller buiten adem zijn dan gewoonlijk;

• Pijn op de borst;

• Spierpijn in de onderbuik

Behandeling

Onze longen zijn best fragiel en groter infectiegevaar schuilt steeds om de hoek. Daarom heb je er baat bij jouw hoest goed te verzorgen.

Huismiddeltjes

Omdat in de meeste gevallen de oorzaak voor een natte hoest onschuldig is, zijn huismiddeltjes vaak al voldoende om de hoest en symptomen onder controle te krijgen.

Water, water, water!

Water drinken 

Goed gehydrateerd blijven is belangrijk bij het bestrijden van ieder soort infectie, maar al helemaal bij een slijmhoest: het vocht dat je inneemt verdunt het slijm in je longen en zorgt ervoor dat je deze makkelijker kunt ophoesten. 

Pro-tip: warm water met honing! Honing van hoge kwaliteit, zoals Manukahoning, werkt niet alleen verzachtend, maar heeft ook unieke anti-bacteriële eigenschappen. Voeg een schijfje citroen toe voor wat extra vitamine C en extra ondersteuning van het immuunsysteem et voilà: een superboost voor je gehavende luchtwegen. 

Water inhaleren

Stomen kan helpen het slijm in de luchtwegen te verdunnen en los te maken. 

Je kunt op twee manieren stomen:

• stomen tijdens het baden of douchen

• stomen boven een kom met heet water

Voor stomen tijdens het douchen heb je geen hulpmiddelen nodig, je kunt het beste de warme lucht tijdens het douchen goed via je neus inademen.

Wil je stomen boven een kom, dan kun je dat het beste als volgt doen:

1. Vul een kom met heet water
2. Indien je wilt stomen met zout, kruiden of etherische olie, voeg je die toe in deze stap
3. Leg een handdoek over je hoofd en de kom
4. Adem diep in door je neus en adem weer uit door je mond
5. Hou dit ongeveer 5 tot 10 minuten vol, of stop wanneer het te warm wordt

Gorgelen met zout water

Gorgelen met zout water is een eeuwenoud middeltje om hoest- en keelproblemen te verlichten. Het zoute water verdunt het slijm achterin de keel waardoor de hoestreflex minder wordt. Het zout kan ook infectiewerend werken.

Op het internet vallen er verschillende zoutwaterrecepten te vinden. De meeste raden aan een halve theelepel op te lossen in een groot glas water. Deze remedie werkt het beste wanneer je ‘m enkele keren per dag herhaalt. 

Traditionele geneesmiddelen

Wanneer een natte hoest lang aanhoudt kan het nodig zijn je toch te wenden tot conventionele medicatie om de symptomen onder controle te krijgen. 

Bij droge hoest wordt er vaker iets voorgeschreven dat de hoest onderdrukt, maar dit kan bij een natte hoest leiden tot slijmophoping in de longen, wat kan leiden tot verdere complicaties. Bij een natte hoest is het vooral belangrijk om niet enkel de symptomen te maskeren (zoals met de meeste hoestsiropen en pijnstillers) maar ook de onderliggende oorzaak te behandelen.

Een behandeling voor aanhoudende natte hoest bestaat meestal uit middelen die de hoestefficiëntie verbeteren of helpen overtollig slijm te verwijderen. Wanneer de hoest te wijten is aan een onderliggende medische aandoening, zal je arts een specifieke behandeling voor die aandoening voorschrijven.

Voorbeelden van traditionele behandelingen zijn: 

• Decongestiva of slijmoplossers

• Antibiotica indien de hoest zich verder heeft ontwikkeld tot een secundaire, bacteriële infectie

• Pijnstillers om te helpen bij de irritatie die veroorzaakt wordt door aanhoudend hoesten

Wanneer naar de dokter?

We gaven in het begin van dit artikel al aan dat natte hoest wijzen in sommige gevallen kan wijzen op een ernstig onderliggend gezondheidsprobleem zoals een long- of hartaandoening. Daarom is het belangrijk om je natte hoest goed te monitoren.

Last van één van onderstaande symptomen? Neem dan zo snel mogelijk contact op met een arts:

• vies ruikend slijm

• hoest die langer aanhoudt dan 3 weken

• groen, geel of roze gekleurd slijm

• ophoesten van bloed

• zwelling in de benen, voeten of enkels

• een natte hoest die langer dan een paar dagen aanhoudt

• aanzienlijke koorts of rillingen

• blauwachtige huid of nagels

• bemoeilijkte ademhaling

• verwardheid of verlies van bewustzijn

• pijn op de borst

Samenvatting

Last van natte hoest? Dan betekent dit dat je kampt met een teveel aan vocht of slijm in je luchtwegen. Dat is meestal het gevolg van een infectie van de luchtwegen, hoewel ergere aandoeningen zoals hartinsufficiëntie ook aan de basis kunnen liggen. 

Daarom is het belangrijk bij natte hoest zo snel mogelijk de onderliggende oorzaak vast te stellen. Pas dan kan er een passende behandeling worden gestart. 

Indien je twijfelt over de oorzaak van je hoest, is het raadzaam een bezoekje te brengen aan je huisarts.